De Utrechtse Heuvelrug en het stuwwallenlandschap van het Gooi zijn ontstaan in de voorlaatste ijstijd (Saale-ijstijd). Dat het landijs ook op de heuvelrug heeft gelegen blijkt uit de grote zwerfstenen die er gevonden zijn (bijvoorbeeld de Amersfoortse kei) en uit de afgevlakte toppen. Op en rondom de heuvelrug ontstond in de 19e eeuw de Stichtse Lustwarande, met fraaie buitenplaatsen als Slot Zeist, Huis Doorn en Kasteel Beverweerd. Voorheen boerendorpen, als Zeist, Doorn, Baarn en Soest, namen door de bevolkingsgroei sterk toe en veranderden van karakter.